در سال 2018، 311000 نفر به دلیل سرطان سرویکس جان باختند .در صورتی که سرطان سرویکس به موقع شناسایی شود، قابل درمان است. سه رکن اصلی در این فرایند عبارتند از:

افزایش آگاهی، غربالگری به موقع و واکسیناسیون به موقع. با پیشرفتهایی که در زمینه واکسیناسیون، غربالگری و درمان این سرطان صورت گرفته، سازمان بهداشت جهانی امیدوار است که تا سال2030برای اولین بار موفق به حذف نوعی سرطان شود.

فارغ از شرایط اپیدمی کووید-19 در صورتی که فردی دچار خونریزی واژینال غیرطبیعی شود، باید به پزشک مراجعه کند. فراموش نکنیم که مراجعه به پزشک جزو مراجعات غیرضروری و قابل حذف نیست. در این مقاله قصد داریم تا حد ممکن با علائم کانسر سرویکس و راههای غربالگری و واکسیناسیون آن آشنا شویم.

 

علائم مهم سرطان سرویکس عبارتند از:

  • خونریزی قاعدگی غیر طبیعی یا پس از یائسگی
  • ترشحات زیاد یا غیرطبیعی زنانه، خصوصا در صورتی‌که توام با لکه بینی باشد
  • درد یا خونریزی حین نزدیکی

گرچه هر خونریزی غیرطبیعی به معنای سرطان نیست، اما به معنای ضرورت بررسی بیشتر است!

اما در مورد کسانی که هیچ علامتی ندارند، غربالگری منظم با پاپ اسمیر باعث آگاهی زودهنگام از بروز تغییراتی می شود که می توانند در صورت عدم درمان به موقع منجر به سرطان سرویکس شوند.


غربالگری با پاپ اسمیر

همانطور که گفته شد، پاپ اسمیر، برای شناسایی سرطان سرویکس نیست. بلکه هدف از انجام این تست تشخیص به‌موقع تغییرات پیش‌بدخیم برای شناسایی زودهنگام افراد بدون علامت است. در پاپ اسمیر نمونه‌ای از دهانه رحم فرد گرفته می‌شود. و در این نمونه:

 1-وجود سلولهای مشکوک و غیرطبیعی

2- (و در صورت صلاحدید پزشک) وجود پاپیلوماویروس انسانی(HPV)

مورد بررسی قرار می گیرد. در پاپ اسمیر بیماریهای منتقله از راه جنسی مورد شناسایی قرار نمی‌گیرند. گرچه پزشک/ ماما حین معاینه در صورت شک به بیماری خاصی درمان را برای شما شروع خواهند کرد. برای این منظور بسته به نوع بیماری آزمایشات دیگر، و گاها آزمایش خون ضرورت دارد (مثل سفلیس و HIV).

برای انجام پاپ اسمیر، از بیمار خواسته می شود که بر روی تخت معاینه زنان قرار گیرد، و برای معاینه و گرفتن نمونه از یک اسپکولوم یک بار مصرف استفاده‌می‌شود که متناسب با آناتومی فرد باشد، و کمترین میزان درد و ناراحتی را به‌دنبال‌داشته‌باشد.  نمونه‌ای بر روی لام تهیه‌می‌شود، که باید برای بررسی به آزمایشگاه ارسال‌شود.

همچنین ممکن است  نمونه به صورت غوطه‌ور در مایع (Liquid-based) تهیه‌‌شود، که نسبت به لام از دقت بیشتری برخوردار است.

در صورت وجود شواهد غیرطبیعی یا وجود HPV در نمونه (به طور معمول 1 نفر از هر 20 نفر) ، لازم است که بررسی دقیق‌تر و نمونه‌برداری با «کولپوسکوپی» برای فرد صورت‌گیرد. البته فقط1 نفر از هر 2000 نفر مبتلا به سرطان می‌باشند.


از چه سنی شروع به انجام پاپ اسمیر کنیم؟

ارگانهای بهداشتی مختلف پروتکل های متفاوتی برای این منظور پیشنهاد می کنند، که به مهمترین آنها اشاره می شود:

1- توصیه سازمان بهداشت جهانی: از 30 سالگی هر 3-5 سال یک بار

2-توصیه انجمن متخصصین زنان امریکا:

  • از 25 تا50 سالگی هر 3 سال یک بار
  • 50 تا 65 سالگی هر 5 سال یک بار

3- توصیه وزارت بهداشت ایران:

  • از زمان شروع رابطه جنسی هر سال (اگر سن رابطه جنسی زیر 18 بود، 3 سال بعد از اولین رابطه)
  • پس از 3 پاپ طبیعی متوالی، تا 65 سالگی هر 3 سال
  • توقف غربالگری پس از 65 سال در صورت داشتن ِ3 پاپ سالم و عدم وجود پاپ غیرطبیعی در 10 سال گذشته

چند نکته در مورد انجام پاپ اسمیر

  •      هشت هفته پس از زایمان می‌توان نسبت به انجام پاپ اسمیر اقدام‌کرد، هر چند در شرایط خاص به تشخیص پزشک/ماما انجام پاپ اسمیر در سه ماهه اول بارداری نیز می‌تواند انجام‌پذیرد.
  •      بعد از اتمام قاعدگی تا شروع قاعدگی بعدی می‌توان نمونه پاپ اسمیر را تهیه‌کرد، اما بهترین زمان تهیه نمونه حدود دو هفته پس از اولین روز آخرین قاعدگی (روز دهم تا هجدهم سیکل) می باشد .
  •      در خانمهایی که هیسترکتومی (خارج کردن کامل رحم و ضمائم) انجام‌داده‌اند، پاپ اسمیر می‌تواند متوقف شود.
  •      اما در موارد هیسترکتومی ساب توتال که سرویکس آنها باقیمانده است، انجام پاپ اسمیر مانند سایر افراد همسن توصیه می‌شود.


 ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) و نقش آن در سرطان سرویکس

نقش این ویروس در حدود 70% از سرطانهای سرویکس شناسایی شده است.

این ویروس از طریق تماس پوستی منتقل‌می‌شود، و الزاما انتقال آن از طریق رابطه جنسی توام با دخول نیست.

این ویروس انواع مختلفی دارد، و اغلب افراد بدون علامت به این ویروس مبتلا شده و بهبود می‌یابند. فقط بعضی از انواع این ویروس، می توانند در طولانی مدت منجر به بروز سرطان در زنان و مردان شوند.

خوشبختانه واکسن ایمن و اثربخش بر علیه این ویروس، با نام تجاری گارداسیل در دسترس است، که حدود 70 %  ایمنی در برابر این ویروس ایجاد می‌کند.

بهترین زمان واکسیناسیون HPV (طبق توصیه CDC)

بهترین زمان واکسیناسیون، پیش از شروع رابطه جنسی است که هنوز مواجهه‌ای با ویروس صورت نگرفته است.

واکسیناسیون در سنین 12-11 سالگی برای کلیه نوجوانان دختر و پسر، در دو دوز با فاصله 6 ماه توصیه‌می‌شود.

در واکسیناسیون دیرهنگام (26-15 سالگی) سه دوز توصیه‌می‌شود.

واکسیناسیون پس از 26 سالگی توصیه‌نمی‌شود، چون احتمال اینکه فرد قبلا با HPV مواجهه پیدا کرده‌باشد، بسیار زیاد است.

 

شما آخرین بار کی پاپ اسمیر انجام داده‌اید؟ نیاز دارید با کسی درباره واکسیناسیون HPV فرزاندانتان مشورت کنید؟ همین حالا از پزشکان طب کال مشاوره بگیرید!